ក្នុងភូមិដាច់ស្រយាលមួយស្ថិតនៅជាយក្រុងភ្នំពេញ។ យប់កាន់តែជ្រៅណាស់ហើយ នៅលើលំហមេឃឃើញតែហ្វូងផ្កាយរាប់រយពាន់កំពុងចោលពន្លឺព្រិចៗបំភ្លឺផែនដី។ ក្រៅពីសំឡេងសត្វចង្រិតយំច្រេកៗក្នុងគុម្ពស្មៅ នៅមានសំឡេងខ្លុយមួយទៀតកំពុងប្រណាំងគ្នាចូលទៅរំខានដំណេកមីងម្នាក់រហូតដល់គាត់ទ្រាំលែងបាន ក៏ចេញទៅឃាត់ ៖
- អាទូច! ល្មមចូលគេងហើយ នៅផ្លុំខ្លុយដល់ណាទៀត។
ទូច ជាក្មេងប្រុសម្នាក់ទើបមានអាយុ ៦ ឆ្នាំ។ គេមិនទាន់បានចូលរៀននៅឡើយទេ ព្រោះគេចេះតែក្រាញខ្លាចសាលារៀន។ កាលប៉ុន្មានថ្ងៃមុន ទូច បានតាមម្ដាយទៅផ្សារ ហើយគេយំរំអុកម្ដាយទារទិញខ្លុយមួយយកមកផ្លុំលេង។ ទូច ចេះតែផ្លុំឮទីតៗ! គ្មានចេញជាបទអ្វីទេ គឺបានតែរំខានគេឯងកុំឲ្យដេកពួនបានតែប៉ុណ្ណោះ។ ឃើញម្ដាយចេញមកឃាត់ ទូច បង្អង់ផ្លុំខ្លុយ រួចឆ្លើយតប ៖
- កូនមិនទាន់គេងទេម៉ែ រៀនផ្លុំខ្លុយឲ្យចេះសិន!
ម្ដាយទាញដៃកូនដោយបង្ខំ ហើយនិយាយថា ៖
- ស្អែកចាំផ្លុំទៀត កូនឯងរៀនអត់គ្រូធ្វើយ៉ាងណាៗក៏មិនចេះដែរ។ បានតែរំខានគេដេកពួនហ្នឹង!
ដោយមិនហ៊ានរឹងទទឹង ទូច ក៏ចូលទៅក្នុងផ្ទះតាមពីក្រោយម្ដាយទាំងទើសទ័ល។ ទូច គេងយកដៃគងថ្ងាសគិតថា រៀនអ្វីក៏ទាល់តែមានគ្រូដែរ រៀនអក្សរ រៀនភ្លេង បើគ្មានគ្រូពិតជាមិនចេះ។ ស្អែកឡើងពេលយកគោទៅឃ្វាលនៅវាលស្រែ ទូច ដាក់ខ្លុយទៅជាមួយផង។ ទូច លែងគោឲ្យស៊ីស្មៅ រួចចូលទៅអង្គុយក្រោមដើមស្វាយ ទាញខ្លុយមកផ្លុំឮទីតៗ! រហូតដល់ក្មេងឯទៀតដាក់ឈ្មោះថ្មីឲ្យគេថា "អាខ្លុយ"។
ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ អាខ្លុយ នៅតែព្យាយាមរៀនផ្លុំបទ "សារិកាកែវអើយស៊ីអីកងៗ" មិនចេះសោះ។ គេតូចចិត្តណាស់ នឹកថាខ្លួនមានដៃសម្រាប់ចាប់រន្ធខ្លុយដូចគេដែរ ហេតុអ្វីក៏ធ្វើជាបទមិនកើត? ថ្ងៃខ្លះ អាខ្លុយ មិនព្រមញ៉ាំបាយទេ ដោយខឹងនឹងខ្លួនល្ងង់ រៀនផ្លុំខ្លុយមិនចេះ។ ថ្ងៃមួយកុមារយើងចេញទៅផ្សារជាមួយម្ដាយ គេចង់ទិញមួយកន្តឹបមួយទុកពាក់ឃ្វាលគោ។ គេបែកផ្លូវពីម្ដាយចេញពីតូបមួយទៅតូបមួយរកទិញមួក តែមិនពេញចិត្តសោះ ក៏ចេះតែដើរទៅៗរហូតដល់ក្បែររោងកាត់សក់ ស្រាប់តែឮសំឡេងខ្លុយផ្លុំជាបទបំពេកូនយ៉ាងពីរោះលន្លង់លន្លោច។ ក្មេងនេះដូចជារំភើបណាស់ ដើរចូលទៅជិតភ្លាមឃើញតាចាស់ខ្វាក់ភ្នែកម្នាក់កំពុងផ្លុំខ្លុយ។ គាត់មើលអ្វីមិនឃើញទេ គាត់យកសំឡេងខ្លុយជាមុខរបរសុំទានគេចិញ្ចឹមជីវិត។ តាំងពីដើមមក ទូច ធ្លាប់តែជូនទានដល់ជនពិការជានិច្ច គេមិនចេះប្រមាថមើលងាយ ឬធ្វើកិរិយាត្រាប់តាមជនពិការឡើយ ទោះជាគាត់ខ្វិនខ្វាក់ ក្ងែងក្ងង់យ៉ាងណាក៏ដោយ។ កុមារយើងខិតទៅជិតតាផ្លុំខ្លុយ រួចលើកដៃសំពះគាត់ ៖
- លោកតា! ខ្ញុំជម្រាបសួរ!
ទោះជាមើលមុខក្មេងមិនឃើញក្ដី ក៏តាចាស់ពិការភ្នែកលើកដៃទាំងរាវពពើមទៅស្ទាបក្បាលកុមារតូច ព្រមទាំងវាចាថា ៖
- ល្អហើយចៅ! កូនអ្នកណាចេះគួរសមណាស់ហ្ន!
- បាទ! ខ្ញុំកូនម៉ែខ្ញុំណាតា។ ខ្ញុំចង់ចេះផ្លុំខ្លុយណាស់ សូមលោកតាជួយបង្រៀនខ្ញុំផង។
- ចង់ចេះផ្លុំខ្លុយ? មិនអីទេ តាអាចបង្រៀនបាន ចាំមើលម្រាមដៃតាឲ្យច្បាស់ណា! រួចចង់ចេះបទអីមុនគេ?
- សារិកាកែវអើយស៊ីអីកងៗ
- ហាស! ហា! មិនអីទេ ចាំតាបង្រៀន។
តាពិការភ្នែកចាប់ផ្ដើមផ្លុំខ្លុយមួយៗ កុមារដ៏ឆ្លាតនេះរៀនតាមដោយព្យាយាមមើលម្រាមដៃគាត់ ដែលសង្កត់ទៅលើរន្ធខ្លុយ។ ដោយធ្លាប់រៀនផ្លុំតែម្នាក់ឯងស្គាល់ខ្ទង់ខ្លះៗហើយ កុមារយើងចាប់ចំណុចបានភ្លាម រួចសុំខ្លុយគាត់មកផ្លុំសាកមើល។ ទោះជាសំឡេងខ្លុយរបស់គេមិនទាន់ពីរោះ ក៏អាចស្ដាប់បាន និងមានសង្ឃឹមថា កុមារនេះនឹងបែកគំនិតចេះកាន់តែច្បាស់លាស់ជាងនេះ។ មុននឹងលាលោកតាពិការភ្នែកចេញទៅ ទូច ដកប្រាក់ចេញពីហោប៉ៅជូនគាត់ដោយដៃទាំងពីរ។
- ខ្ញុំជូនតាពីរពាន់រៀល! លុយនេះម៉ែខ្ញុំឲ្យទិញមួក តែមិនទាន់ទិញទេសុំទិញចំណេះសិន។
តាចាស់ញញឹមបិទមាត់មិនជិត ហើយនិយាយថា ៖
- អរគុណណាស់ចៅ! យកលុយមកទិញចំណេះខាងផ្លុំខ្លុយ តែតាមិនលក់ទេ គឺបង្រៀនចៅដោយមិនយកឈ្នួលណា!
- បើតាមិនយកឈ្នួលទេ ខ្ញុំជូនលុយនេះទុកទិញនំពិសាចុះ! ខ្ញុំលាសិនហើយ។
តាចាស់ញញឹមបិទមាត់មិនជិត ហើយនិយាយថា ៖
- អរគុណណាស់ចៅ! យកលុយមកទិញចំណេះខាងផ្លុំខ្លុយ តែតាមិនលក់ទេ គឺបង្រៀនចៅដោយមិនយកឈ្នួលណា!
- បើតាមិនយកឈ្នួលទេ ខ្ញុំជូនលុយនេះទុកទិញនំពិសាចុះ! ខ្ញុំលាសិនហើយ។
តាំងពីថ្ងៃនោះមក កាលណាមានពេលទំនេរ អាទូច ឬអាខ្លុយ តែងស្កាត់ទៅជួបគ្រូរបស់វាដើម្បីបន្តរៀនផ្លុំខ្លុយ។ ក្មេងប្រុសខំរៀនទាល់តែចេះ តែគេលាក់ចំណេះមិនបង្ហាញឲ្យអ្នកណាដឹងទេ។ នៅពីមុខបងប្អូន ឬឪពុកម្ដាយ ទូច ផ្លុំទីតៗ! ប៉ុន្តែបើទៅឃ្វាលគោស្ងាត់ម្នាក់ឯង គេផ្លុំបានពីរោះណាស់ ហើយចេះធ្វើកាយវិការទៅតាមបទភ្លេង និងទំនុកច្រៀងទៀតផង។
ដល់ឆ្នាំសិក្សាថ្មី អាខ្លុយ នឹកចង់ចូលរៀនអក្សរនឹងគេ ក៏បង្ខំម្ដាយឲ្យជូនទៅសាលា។ ទោះបីជាកុមារយើងមានឈ្មោះក្នុងបញ្ជីថា ទូច ក៏អ្នកគ្រូ និងមិត្តភក្តិហៅថា អាខ្លុយ ជានិច្ច។ ម៉្យាងដោយគេចេះកំប្លែងក្រមាច់ក្រមឺមគ្រាន់នឹងសើចលេងផងនោះ ធ្វើឲ្យអ្នកគ្រូស្រឡាញ់ចូលចិត្ត ទូច ជាងគេ។
ថ្ងៃមួយមានក្រុមអធិការកិច្ចរបស់ក្រសួងអប់រំយុវជន និងកីឡា ព្រមទាំងជនជាតិជប៉ុនពីរនាក់រួមដំណើរជាមួយផង បានទៅត្រួតពិនិត្យសាលារៀននោះ។ លោកគ្រូ អ្នកគ្រូ សិស្សានុសិស្សទាំងអស់មានសំលៀកបំពាក់ស្អាតបាត ឈរជាជួររង់ចាំទទួលភ្ញៀវ។ បន្ទាប់ពីសំណេះសំណាលជាមួយលោកគ្រូ អ្នកគ្រូ និងមាតាបិតាសិស្សរួច លោកតំណាងក្រសួងបើកឱកាសឲ្យសិស្សថា ៖
- មើល៍! មានក្មួយៗណាចេះច្រៀង ចេះរាំទេ? ពូៗចង់ឃើញ បើចេះលើកដៃឡើង!
អាខ្លុយ ឈរមុខគេលើកដៃភ្លែត រួចឆ្លើយយ៉ាងក្លាហាន ៖
- បាទពូ! ខ្ញុំចេះផ្លុំខ្លុយ ហើយចេះច្រៀងទៀត។
- អ្ហា! គ្រាន់បើ ឡើងមកក្មួយ បើថាចេះ។
អាខ្លុយ ហូតយកខ្លុយដែលវាលាក់ក្នុងអាវមកកាន់ រួចចូលទៅជិតគណៈអធិបតី។ ជនជាតិជប៉ុនទាំងពីរនាក់ស្ងើចសរសើរភាពក្លាហាននេះជាខ្លាំង។ លោកនាយកសាលាចាប់បង្ហាញភ្ញៀវឲ្យស្គាល់កុមារយើងភ្លាម ៖
- សិស្សនេះឈ្មោះ ទូច រៀនថ្នាក់ទី ១ គេទម្លាប់ហៅថា អាខ្លុយ ព្រោះគេចេះតែផ្លុំខ្លុយឮទីតៗ! រំខានគេឯង។ អាខ្លុយ ប្រហែលជាមិនចេះផ្លុំខ្លុយអីទេ គេបានតែអួត។
ពេលនោះលោកតំណាងក្រសួងទះស្មាកុមារស្រាលៗ ព្រមទាំងមានយោបល់ថា ៖
- មើល៍ក្មួយខ្លុយ! បើថាចេះ ពិតជាចេះណា! គេមិនរៀននិយាយភូតកុហកចាស់ៗទេ ប្រយ័ត្នបាបណា!
អាខ្លុយ សើចស្ញាញ រួចធានាយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ថា ៖
- ពូ! ខ្ញុំមិនចេះនិយាយកុហកទេ បើខ្ញុំផ្លុំមិនកើត ខ្ញុំសុខចិត្តឈរជើងមួយនៅមុខគេ!
- ល្អ! ក្មួយឯងចេះបទអីច្បាស់ ផ្លុំបទហ្នឹងទៅ ពូចាំស្ដាប់ណា។
មិនបង្អង់យូរ អាខ្លុយ ឱនក្បាលគោរពបន្តិច ទើបចាប់ច្រៀងថា ៖
សារិកាកែវអើយ | ស៊ីអីកងៗ |
ស៊ីផ្លែដំបង | ប្រចឹកគ្នាលេង។ |
ស្លាបវាចាក់ក្បាច់ | មាត់វាធ្វើភ្លេង |
ប្រចឹកគ្នាលេង | លើមែកព្រឹក្សា។ |
ឱ! មិត្តយើងអើយ | យើងទៅសាលា |
រៀនធ្វើកិច្ចការ | ហើយរៀនអក្សរ។ |
អ អា អិ អី | កិ កី ក ខ |
យើងចាប់ដីស | សរសេរឲ្យស្អាត។ |
អស់ពីច្រៀងក៏ចាប់ខ្លុយមកផ្លុំ និងធ្វើកាយវិការកំប្លុកកំប្លែងក្រមាច់ក្រមឺមផ្សំផង។ សំឡេងខ្លុយលាន់ឮយ៉ាងគ្រលួចបណ្ដាលឲ្យគណៈអធិបតីក៏ដូចជាលោកគ្រូ អ្នកគ្រូ សិស្សានុសិស្សភ្ញាក់ផ្អើលយ៉ាងខ្លាំង។ គេនឹកស្មានមិនដល់ថាក្មេងអាយុ ៦ ឆ្នាំអាចធ្វើកើត។ ដោយរំភើបខ្លាំងពេក ជនជាតិជប៉ុនម្នាក់ស្ទុះទៅឱបកុមារយើង ហើយថើបក្បាលគេខ្សឺត។ ម្នាក់ៗដណ្ដើមឱបក្មេងដ៏ឆ្លាត និងក្លាហាននេះ។ ដល់ពេលនេះ ទើបគេទាំងអស់គ្នាដឹងថា អាខ្លុយ លបទៅរៀនផ្លុំខ្លុយពីតាចាស់ពិការភ្នែកដោយព្យាយាម ហើយមិនឲ្យនរណាដឹង។
លោកតំណាងក្រសួងលើកកុមារយើងឈរលើតុ រួចប្រកាសថា ៖
- នេះជាកុមារគំរូប្រចាំសាលា និងប្រទេសកម្ពុជាទាំងមូល។ កម្ររកក្មេងណាបានប្រហែលក្មួយខ្លុយនេះណាស់។ គេចេះផ្លុំខ្លុយក៏ដោយសារការព្យាយាមចង់ចេះចង់ដឹង សូមក្មួយៗសិស្សានុសិស្សទាំងអស់យកតម្រាប់តាមក្មួយខ្លុយកុំខានឲ្យសោះ ដើម្បីអនាគតមានសុភមង្គល!
ថ្ងៃនេះ អាខ្លុយ មិនត្រឹមតែបានទទួលការសរសើរប៉ុណ្ណោះទេ តែគេថែមទាំងទទួលរង្វាន់ជាទីគាប់ចិត្តទៀត។ គេក្ដាប់លុយហាសិបដុល្លារមួយសន្លឹកដែលជនជាតិជប៉ុនឲ្យជាការលើកទឹកចិត្ត ហើយរត់ទៅផ្ទះយកទៅជូនម្ដាយ។ មីងជាម្ដាយ អាខ្លុយ រំភើបរហូតដល់ហៀរទឹកភ្នែកចេញមក ដោយឃើញកូនចេះរកប្រាក់មកជូនម្ដាយតាំងពីតូចបែបនេះ។ ចុះដល់ធំឡើង អាខ្លុយ នឹងក្លាយទៅជាមនុស្សប្រភេទណាទៅ?៕
------------------------------ប្រភព ៖ រៃយំ, កម្រងរឿងនិពន្ធថ្មី, ២០០៦, ទំព័រ ១-៨។